ÖÐR. GÖR. OSMAN UTKAN

EYVALLAH DEDE

• admin
• 11 Kasým 2024
• Yazar
• 20594 Görüntüleme

EYVALLAH DEDE

Özellikle trafiði yoðun olan büyük þehirlerde þu sözü sýklýkla duyarýz: “Trafikte kimseyle takýþmayýn. Kimin ne olduðu belli deðildir.” Bu sözler, trafikte insanlarýn her an her türlü kötülükle ve kötülerle karþýlaþýlmasý olasýlýðýndan yola çýkýlarak söylenmektedir. Yani durduk yere basit bir sebepten dolayý zarara uðramak mümkündür. Çünkü trafikte bazen bir el hareketi ya da bir söz yüzünden kavgalar, yaralanmalar hatta ölümler dahi yaþanabilmektedir. Nitekim bu konulara iliþkin haberlerle sýklýkla karþýlaþmaktayýz.

Trafikte olduðu gibi günlük iliþkilerimizde de çatýþmalar yaþanmaktadýr. Ýnsan iliþkilerinde de trafikte sýklýkla dile getirilen “Kimseyle takýþmayýn. Kimin ne olduðu belli deðildir.” uyarýsýný yapmak gerekiyor galiba. Burada trafikteki gibi, insanlarýn þerrinden emin olmamaktan ziyade; tartýþtýðýmýzda kýrdýðýmýz, döktüðümüz, yýktýðýmýz ve incittiðimiz kiþilerden bize gelebilecek olumsuz etkilerden söz edilebilir.

Konuyu daha anlaþýlýr kýlmaya çalýþalým. Ýletiþim çatýþmasý yaþadýðýmýz kiþilerin gönül dünyalarýný bilemeyiz. Bazen insanlar yaþanan çatýþmalarda bize karþý ses çýkaramayabilir.  Ki bu çoðunlukla güç dengesizliðinden kaynaklý olabilmektedir. Üst-ast, amir-memur, zengin-fakir gibi eþitsizlikler çatýþmalarda bir tarafýn aþýrý bir þekilde ezilmesini beraberinde getirebilmektedir. Eþ düzey olan iletiþimler için de bu durum pek tabi geçerlidir.

Mümin Derman’dan (Allah rahmet eylesin) dinlediðim Eyvallah Dede’nin hikâyesi, anlatýlanlara kýlavuzluk edebilecek nitelikte, ibretlik bir hikâyedir. Olayýn II. Abdulhamid döneminde, Ýstanbul Aksaray’da geçtiði ifade edilmektedir.

Eyvallah Dede kendi halinde bir derviþtir. Ýnsanlarýn ondan en çok duyduklarý söz ‘eyvallah’týr. Bu nedenle adý Eyvallah Dede olarak anýlmaktadýr. Denilir ki bir yaz günü, bir kiþi bahçesinden topladýðý dutlarý Aksaray’da, Valide Sultan Cami civarýnda satmaktadýr. Satýcý Eyvallah Dede’yi görünce avuçladýðý dutlarý ona götürüp keþküle býrakýr. Eyvallah Dede “eyvallah” der her zamanki gibi.

Orada manifaturacýlýk yapan Muhsin Efendi, Eyvallah Dede’den çok haz etmezmiþ. Muhsin Efendi dutlarý alan Eyvallah Dede’ye doðru giderek ensesine bir tokat atýp “Ne iþin var burada! Seni buralarda görmeyeceðim, demedim mi!” der. Bu esnada Eyvallah Dede yere düþer ve keþkülü onu yaralar. Ýnsanlarýn müdahalesiyle olay son bulur.

Gece olup istirahate çekilen Muhsin Efendi korkunç bir rüya görerek, sabaha karþý, kan ter içinde uykusundan uyanýr. Rüyasýnda Eyvallah Dede Elindeki oku çekip Muhsin efendiye atar ve kalbinden vurur. Ardýndan ikinci bir oku çekerek tekrardan onu kalbinden vurur. Üçüncü oku da çekip atar, ancak son ok Muhsin Efendi’nin baþýný sýyýrýp geçer.

Sabah namazý için gittiði caminin imamýna rüyasýný anlatýr. Ýmam Efendi rüyanýn hayýr gibi durmadýðýný, söyler. Birlikte müftüye giderler. Müftü Efendi, “Eyvallah Dede’den helallik almakta fayda var. Ýyi olmamýþ bu yaþananlar.” diyerek Eyvallah Dede’ye doðru yola çýkmýþlar ki Muhsin Efendi’ye büyük oðlunun kalp krizi geçirdiði haberi gelir. Ekip apar topar oraya doðru yolu deðiþtirir. Doktor gelmiþ çocuða müdahale ederken adamýn oðlu vefat ediyor.

Herkes telaþe içinde uðraþýrken Muhsin Efendi’ye ikinci kötü haber ulaþýr. Diðer oðlu da düþüp ölmüþtür. Herkes olayýn þokundayken müftü efendi ve eþraftan bazýlarý Muhsin Efendiyle birlikte Eyvallah Dede’ye varýrlar. “Aman Dede affet! Hakkýný helal et!” derler. Eyvallah Dede “Ben Muhsin Efendi’ye hiç kýzmadým ve gücenmedim. Benlik bir durum yok.” dedikten sonra söyle devam etmiþ: “Dün orada bana tokat atýlýp düþtüðüm sýra kendimden geçmiþtim. Ne olduysa o sýrada olmuþtur. Yaþanan Rabbimin gücüne gittiyse, onu ben bilemem” demiþtir.

Konuþurken çok dikkat etmemiz gerekiyor. Bin düþünüp bir söylemek gerekiyor, bu yüzden. Bazen bir kelime farkýnda olmadan gönülleri kýrabiliyor. Unutmamak gerekir ki Allah “gönlü kýrýklarýn yanýndayým” buyurmuþtur.  Mazlumlarýn ahý, þahlarý devirebilir niteliktedir. Yunus gibi söyleyelim o halde:

Bir kez gönül yýktýn ise
Þu kýldýðýn namaz deðil
Yetmiþ iki millet dahi
Elin yüzün yumaz deðil