MEHMET TOPUZ

ANLAÞILMAYAN BÝR ÞEY VAR MI?

• admin
• 18 Nisan 2025
• Yazar
• 8692 Görüntüleme

ANLAÞILMAYAN BÝR ÞEY VAR MI?

Bu hafta habitat ve biyom kavramlarýnýn teknik tanýmlarýndan ne fazla uzakta ne de çok fazla yakýnýndan geçmeden sosyolojik, coðrafi ve edebi yönü itibariyle bir deðerlendirmeye tabi tutmanýn gayreti içerisinde olacaðým. Tabi buradaki deðerlendirme keyfi bir yorumlamanýn kendi içindeki örüntüsü ile nedenselliðe baðlý bir yorumlamanýn önem ve takdirinde bir baðýntýya sahip olmanýn farklýlýðýndan esinlenecek gibi durmakta.

Yorumlama yetisine sahip olan beþeriyetin, geçmiþten geleceðe toplumsal niteliklerin deðerine yönelik bir yorum ortaya koymasý, aslýnda bir düþünceye sahip olma ve düþünebilme yetisi ile eþdeðerde olabilir. Bilgiye dair düþüncenin fikri altyapýsý sonuçta; keyfi yorumlama anlayýþýndan uzakta nedenselliðe baðlý bir yorum anlayýþýný ortaya çýkarabilmektedir. Yani yorum yapan beþeriyetin bu anlamda dayandýðý dayanak, keyfi bir yorum mu yoksa nedenleri ve nedenselliði olan bir yorum olup olmadýðý cümlenin terazideki yerine dair bir kýymet deðeri oluþturabilir.

“Anlaþýlmayan bir þey var mý?” baþlýðýný atarken de aslýnda neyi nereden ne þekilde anlamak gerektiði bir yorum kümesinin içerisinde yer alýyor olmasý sonuçta anlaþýlmasýna katký saðlayan yorumun, keyfi ve nedensellik yönünü dikkate aldýðýmýzda cümlenin itibarýna zeval getirmeyecektir. Her þeyi anlayabilme kabiliyetinin olmasý zaten mümkün olsaydý yoruma ihtiyaç kalmayabilirdi. Burada aslýnda deðerlendirmeye tabi tuttuðumuz yorum deðil, yorumun mahiyeti olsa gerek.

Konuyu, coðrafyadan sosyolojiye, sosyolojiden edebiyata dair iþlevselliði yönüyle de deðerlendirmek gerekecek gibi durmakta.

Tabi burada kütlesi olan bir nesnenin aðýrlýðý kapladýðý alanýn yerçekimi etkisiyle kütleye dair istatistiksel bir veri sunacaktýr. Kütle kadar cümlenin de bir aðýrlýðý vardýr. Cümle, anlamsal yönü itibariyle bir aðýrlýða sahiptir. Tabi buradaki aðýrlýk yerçekimi etkisinden uzakta insanýn anlama kabiliyeti üzerinden bir deðerlendirmeye tabidir. Beynin yerçekimi kanunu, þayet bir veri oluþturacaksa, anlama anlamlandýrma, doðru ya da yanlýþ anlama haliyle eþ deðerde gözükmektedir. Kim neyi nasýl anlamasý gerektiði de aktif dinleme ile de olsa, yine beynin geliþimsel aþamasý ile doðrudan alakalýdýr.

Doðanýn kendi içindeki yerçekimi, dünyanýn merkezine yani çekirdeðe olan uzaklýðý ile doðru orantýlýdýr. Kutuplar yerin merkezine daha yakýn ve yerçekimi daha fazla… Kütlenin aðýrlýðý yani doðadan sosyolojiye giden süreç içerisinde þu anlamý da beraberinde getirebilir. Yani her çaðýn edebiyatý, makro ve mikro ölçekte bulunulan mekândan baðýmsýz da deðildir.

Gelelim þu kýsma… Cümlenin girizgâh kýsmýnda ifade ettiðim biyom ve habitat ifadelerinin kavramsal içeriðine dair…

Biyom, tanýmsal yönü itibariyle canlýnýn bulunduðu ortam… Habitat ise; canlýnýn yaþam alaný. Bu kavramlarýn beþeriyetin dünyasýnda bir aðýrlýðýnýn olduðu ve bu aðýrlýðýn yer çekiminden uzakta olmadýðý hepinizin malumu…

Sonuçta; canlýnýn yaþam alanýný, bulunduðu ortama taþýmasý, bulunduðu ortamýn ise yaþam alanýna taþýnmasý ve sosyal medyanýn etkisiyle bunun sýradanlaþtýrýlmasý beþeriyetin çýkmazý arasýnda. Bu cümleye binaen, sosyal medya bir biyom olabilir fakat habitat deðildir.

Ve her ortam, bir habitat alaný deðildir. Ve bu ikisi birbirinden ayýrt edilebilmelidir.

Burada anlaþýlmayan bir þey var mý?

Saðlýcakla kalýn.