MEHMET TOPUZ

-YENÝ- ANALÝTÝK SORUN…

• admin
• 04 Kasým 2025
• Yazar
• 16 Görüntüleme

ANALÝTÝK SORUN…

Bu haftanýn köþe yazýsýna dair; sorunun ya da sorun ifadesinin niteliksel deðeri ya da tamlayan ile tamlanan arasýndaki baðýntýdan uzaklaþýp bir yönüyle de niceliksel kýsmýný tartýya çýkarma niyetindeyim.

Burada ifadenin kalýpsal deðerini iki farklý kavramsal deðerin gölgesinde taþýma gereði duydum. En büyük sorunda bu olsa gerek demekten de bir nebze kurtulmuþ olur muyum? Sanmýyorum. Bu arada bu kavramlarý paylaþmadan önce bir maliyet hesabýna giriþip, fayda ya da risk hesaplamasý yapmam mý gerekecek. Bilmiyorum. Nikbinlik ve bedbinlik… Bu bir analitik sorun mu? Bir nebze…

Ýyimserliðin ve kötümserliðin analitik deðerine karþý bir maliyet hesaplamasýný bir köþeye yazmýþ olmamdan kaynaklý olmayan her bir düþüncenin içeriksel deðerinin elbette kýymeti yok… Burada bir fayda ve maliyet hesaplamasýnýn yapýlmasý kapitalist düþünce anlayýþýndan kurtarýr mý? Sanmýyorum. Sebebini umudun niteliðinde bedbinlik kavramýna baðlayabilirim. Çünkü kavramsal tartý da her ikisinin maliyet hesaplamasý tartýyý kaçýrdýðý takdirde analitik bir sorun olarak karþýlanmakta… Bu da kendi içinde fazlasýyla bedbinlikten kurtulmuþta sayýlmaz. Burasý bir kör nokta özelliði taþýyabilir mi?

Analitik sorun taþýyan kavramlar silsilesinin niteliksel deðerinde bir þeylerin denk düþmemesinden kaynaklý zarar gördüðünü düþünmek aslýnda vicdan ile þuurun deðerine yönelik bir sorgulamayý da beraberinde getirebilir. Tabi bunu analitik bir sorun niyetiyle söyleyebilirim. Þuur sahibi olmanýn vicdan sahibi olmakla ya da vicdan sahibi olmanýn þuurlu olduðu anlamlarýný taþýmadýðýný bir kenara not etmek gerekecek; bu anlamda.

Tabi burada göz ardý etme lüksünden uzakta tecrübe mevzusunu da konuþmak duruma bir nesnellik katacaktýr. Çünkü acemilik yaþanan yeni þartlarýn oluþumu geçmiþin tozlu sayfalarýna dönüp bakmayý ya da neyin nasýl olmasý gerektiði hususunda yeni bir anlayýþý oluþturabilir. Çaðlar deðiþiyor; vakit olabildiðince dünyanýn oluþum gününden uzaklaþma derdinde. Ve yapay zekânýn parametreleri oluþurken, dünyaya dair yeni analitik bir sorunun oluþumu ya da çaresizliðe dair bedbinliðin kapýsýný aralayabilir. Sosyolojik yönü itibariyle bu tikel özelinde bir çýkmaz gibi görülebilir. Ve bu çaðýn analitik olmayan sorunu geçmiþte kalmanýn bedbinliði olabilir.

Bu bir bela ya da felaket olup olmadýðý kendi içinde bir anlayýþ kabiliyetine göre yön alabilir. Tabi sonuca ve sürece dair parametreleri görmeden bir olumlama ya da olumsuzlama yapma durumu bakýþ açýsýnýn varlýk alanýna göre deðiþebilir. Bu arada belki þunu düþünebilirim. Belanýn kaçýnýlmazlýðý bu anlamda belki kabul edilebilir; ancak felaketin kaçýnýlmazlýðý böyle bir lükse sahip deðildir. Bu da bedbinlikten nikbinliðe; tecrübeden anlayýþa kadar birçok veriyi içerisinde barýndýrabilir. Ve sonuçta analitik ve analitik olmayan sorunlarýn milat noktasýný belirlemek döngü halinde olan sürece dair etki ve tepki meselesini oluþturacaktýr.

Bazen bir sürpriz niteliði taþýdýðýný düþünmek her analitik ya da analitik olmayan sorunun karþýlýðýna dair sosyolojik yönü itibariyle tikel bazda ayaklarý yere saðlam basmayabilir. Çünkü sürpriz bir yönüyle beklentiye dayalýdýr. Beklentiye karþýlýk vermeyen bir sürprizin dahi analitik deðeri olan bir sorun taþýdýðý gerçeði özelde de böyledir. Burada þayet bir sürpriz niteliði taþýyan her vakanýn psikolojik anlamý dahi büyük ölçüde genel duruma baðlýdýr. Burada bir nikbinlik halinin bedbinliðe yerini býrakmýþ olmasý da sonuçta bakýþ açýsýna göre analitik bir sorun niteliði taþýyabilir.

Saðlýcakla kalýn.